Uit nieuwe cijfers van het RIVM blijkt dat het aantal mensen dat gehoor geeft aan de oproep om zich te laten screenen op kanker in Zwartewaterland hoger ligt dan in gemeenten die op sociaal vlak het meest op Zwartewaterland lijken. In 2023 kwam 75,4% van de mensen in Zwartewaterland opdagen voor het bevolkingsonderzoek voor darm-, borst- of baarmoederhalskanker, terwijl in vergelijkbare gemeenten dat percentage op 71,0 lag.
In heel Nederland kregen meer dan 27.000 deelnemers aan het bevolkingsonderzoek in 2023 te horen dat ze kanker hadden of een voorstadium daarvan. Door het bevolkingsonderzoek en verbeterde behandelmethodes is het aantal sterfgevallen door kanker de laatste jaren relatief afgenomen. Rond 2010 was een tumor de doodsoorzaak bij een op de drie sterfgevallen, maar dit is nu gedaald naar een op de vier.
Niet alle vormen van kanker hebben een bevolkingsonderzoek. In 2022 kregen 130.000 Nederlanders de diagnose kanker, waardoor het belangrijk blijft om alert te zijn. Bijvoorbeeld prostaatkanker treft steeds meer mannen jaarlijks, vergelijkbaar met het aantal vrouwen dat borstkanker krijgt door de vergrijzing.
In Zwartewaterland leiden kanker en tumoren gemiddeld tot 600 ziekenhuisopnames per jaar. Tussen 2021 en 2023 waren tumoren bij 147 sterfgevallen de onderliggende doodsoorzaak, wat neerkomt op een op de drie sterfgevallen.
In samenwerking met de Vereniging Nederlandse Gemeenten zijn vijftien gemeenten geselecteerd die het meest op Zwartewaterland lijken. Op basis van de RIVM-cijfers is het gemiddelde opkomstpercentage voor het bevolkingsonderzoek in deze gemeenten vastgesteld.